Kösem Sultan

Türk denilenler kimdir?
Cilt II. : Öcü imajı ismi yahut küfür olarak Türk
start: 08. decembre 2019, up-date: 08. decembre 2019
Kösem Sultan

 

Kösem Sultan

TRKIMG20061
Kösem Sultan

 

Şüphe yok ki, Osmanlı Devleti'nde iktidarı en sıkı ve en uzun zaman elinde tutan kadın, Kösem Sultan'dır.

1589 yahut 1590da Ege'deki Tinos adasında bir orthodoks Papazın kızı olarak dünyaya geliyor. 1651de Kostantiniyye'de ölecektir.

Adı Anastasia'dan kısaltılan Nasya.

Bosna Valisi tarafından köle olarak Osmanlı Sarayı'na hediye ediliyor.

Haremde tüysüz derisinden dolayı Köse (kılsız) lakabını alıyor.

Ahmed I. (1590 - 1617)

Ahmed I. 1603de tahta çıktığı zaman 13 yaşında.

Kendisine kadar gelen Mehmed II. kanununa göre tahta çıkınca erkek kardeşlerini öldürtmesi gerekiyor. Ahmed'in henüz oğlu yok. Hanedanı sona erdirmemek için biraderi Mustafa I.'yı öldürtmüyor. Buna karşılık kendisi tahta çıkana kadar devleti yöneten büyük annesi Valide Sultan Safiye'yi Kızkulesi'ne kapattırıyor.

İlk hasekisi, Osman II.'nin annesi olan Mahfiruze Hatice Sultan.

İkinci hasekisi Kösem Sultan.

Ahmed I. Kösem'e aşık oluyor ve hatta onunla "evleniyor". Evlilikten sonra kendisine Kösem Mahpeyker Sultan deniliyor.

Kösem Ahmed I.'e 9 çocuk doğuruyor. Bunlardan Murad IV. ve İbrahim I. tahta çıkacaklar.

Ahmed I. tahta çıktığından kısa bir süre sonra hareme kapanıyor ve devlet idaresini Kösem Sultan'a bırakıyor.

Ahmed I. 1617de 27 yaşında Tifus hastalığına yakalanıp ölüyor.

Penzer ve kadınlar saltanatı

Kadınların iktidarı devam etti ve Ahmed I. tamamen onların etkisindeydi. Onun Halefi Mustafa I., bir çılgındı.

(Ç: MGS) Penzer, 1892, pdf2, B71B/2, 187

Osman II. devlet işleriyle ilgilenmeğe başladı ve yeniçerilerden memnun olmadığını gösterdi. Çok geçmeden katledildi. Bu dönemde devleti fiilen yöneten başka bir kadındı: Murad IV. ve İbrahim'in annesi olan Kösem Sultan. Murad IV. 1623'de tahta çıktı. Geçici olarak haremin etkisini durdurdu. Savaş meydanında orduyu yöneten son Sultandı.

Ama onun taşkın alışkanlıkları öldürücü oldu. Sarhoş halde bir ateş nöbeti sırasında güneş tutulmasına şahid olunca genç yirmisekiz yaşında öldü.

Son marifeti, biraderi İbrahim'i öldürtme emri oldu. Bu Osmanlı ırkını sona erdirecek ve tahta onun gözdesi Silahdar Paşa geçecekti. Ama bir kere daha harem zafere ulaştı ve Kösem yanlış olarak İbrahim'in ölümünü bildirdi. Anlatıldığına göre Murad korkunç bir gülümseme ile sırıttı ve yatağından kalkmağa ve erkek kardeşinin cesedi üzerine yürümeğe çalıştı. Yanındaki görevliler hakikatin ortaya çıkması halinde hayatlarının tehlikede olduğunu bilerek, ölmekte olan adamı geri itip yatağında sabit olarak tuttular.

Gelecek devre birdenbire geldi ve Kösem, iktidarının başka bir dönemini gördü. Güzel haberi İbrahim'e söylemek için Kafes'e gitti. Önümüzdeki bölümde göreceğimiz gibi o, kapıyı açamayacak kadar fazla korku içindeydi. Son sekiz yılda her gün korktuğu kirişle boğulma zamanının geldiğini düşünüyordu. Ve sonunda İbrahim tahta çıktı ve kısa zamanda kendisini Osmanlı İmparatorluğu'nun ürettiği en ahlaksız, bencil, zalim, acımasız ve korkak erkek olarak kanıtladı. Baş veziri onun aşırılıklarını dizginlemeğe çalıştı ama bazı harem öyeleriyle birlikte düştü: İdam edilmesi çok sürmedi. Onun halefi, Sultan'ın sefahat ve çılgınlıklarını tamamen serbest bırakmaya karar verdi ve bazı seks alemleri öyle ileri gitti ki, hatta harem bile öfkeyle mırıldandı. Devletin en iyi memuriyetleri en çok rüşvet verenlere yahut değersiz tanıdıklara verildi, vergiler arttı ve bütün gelir kaynakları bu taşkınlıkları desteklemek için kullanıldı.

(Ç: MGS) Penzer, 1892, pdf2, B71B/2, S. 188

Polisiye roman

Penzer'in anlattığı polisiye roman nefesimizi kesti. Aynı zamanda kısa bir sürede o kadar isim geçti ki kimin kim olduğunu takib edemez olduk. Burada anlatılan olayları Osmanlı tarihi özerine yazılmış standard eserlerden izlemiş bir tarihçi olarak, bir daha anlatmayı gerekli buldum.

Mustafa I. (1592 - 1639)

1617de Ahmed I. ölünce, tahta onun öldürtmediği Mustafa I. çıkıyor. Mustafa genç ömrünün 14 yılını "Kafes"de geçirmiş. Ruhi dengesi bozuk. 1918de 96 günlük saltanattan sonra tahttan indiriliyor. Osman II. tahta çıkıyor.

Osman II. (1604-1622)

Çok genç yaşta tahta çıktığı için Genç Osman diye anılıyor.

Osman Ahmed I. in oğlu. Tahta çıktığında 14 yaşında. Buna rağmen Polonya'ya karşı başarısız bir seferi bizzat yönetiyor. 1590dan beri yeniçeriler bağımsız bir egemenlik faktörü haline gelmiş bulunuyor. Devlet maaşlarını ödeyemiyor. Sık sık kumandanlarına karşı isyan ediyorlar ve maaşlarını zorla alıyorlar.

Osman II. Mısır'da yeni askerler toplayarak orduyu reforme etmeyi planlıyor. Mekka'ya sözde bir hac seferi görünüşü altında Kahire'ye bir yolculuk hazırlamaya başlıyor. Durumu haber alan yeniçeriler isyan ediyorlar. Osman II. tahttan indiriliyor. Kendisine önce tecavüz eden yeniçeriler, sonra Yedikule'de onu boğazlıyorlar.

1622de onun yerine Mustafa I. tekrar tahta çıkıyor. Ruhi dengesi devlet idare etmeye izin vermediği gerekçesi ve Şeyhülislam fetvasıyla bir sene sonra, 1623de yeniçeriler tarafından tahttan indiriliyor ve tekrar kafese hapsediliyor. 16 yıl sonra burada ölüyor.

 

 

Kösem Sultan iktidarı burada bitmedi. Gelecek yazımızda devam edeceğiz.

 

FORUM
Bibliyografik kaynaklar
İnternet Kaynakları
İkonografik kaynaklar
Literatür
geri
devam